Sinop Zeytini Uluslar arası Tıp Kongresi’nde
Geçmişte Günümüze Sinop’ta Zeytin ve Zeytinyağı kültürü
başlıklı sunum, İstanbul’da düzenlenen 8. Uluslararası Tıp Etiği
Kongresinde, Prof.Dr. İbrahim Başağaoğlu ve Dç. Dr. Betül Bakır tarafından sunuldu.
Akademisyenler Başağaoğlu ve Bakır sunumlarını İstanbul’da
15.11.2019 tarihinde gerçekleştirdiler. daha sonra, telekonferans yöntemi ile
Bilke Dernek Yönetim Kurulu Toplantısına katıldılar.
Başağaoğlu; ‘Söz vermiştim , sözümü gerçekleştirdim’
Prof. Dr. İbrahim Başağaoğlu
”Önemli bir uluslararası kongrede sunumumuzu gerçekleştirdik.
Sinoplulara Sinop Zeytini konusunu uluslararası kongreye taşıma sözü vermiştim.
Bu sözümü gerçekleştirdim.
Akademisyen arkadaşım Dç. Dr. Betül Hanım ile birlikte
gerçekleştirdiğimiz sunum, kongrede büyük ilgi gördü. Kongreye katılanlar
arasında Sinop’a tatile gelen öğretim görevlileri de vardı. Tarihi önem
taşıyan, kalkınma ile ilgili böylesine önemli bir konuyu uluslararası platforma
taşıdığım için beni şahsen kutladılar.
Sinop Zeytini uluslar arası Platforma taşındı
Sinop’ta Roma döneminden kalan zeytinyağı üretimi
imalathanesinin (bu günün fabrikası) kalıntılarının varlığı bilinmiyordu.
Sunduğumuz bilgiler Sinop turizmi ve tarihini öne çıkardı. Fotoğraflar ve sunum
çok ilgi gördü, bu alanları görmek ve gezmek istediler. Sinop’ta yaptığımız
araştırmalar, topladığımız bilgi ve belgeler tıp kongresine katılan
akademisyenlerin beğenisini kazandı. Sinopumuz güzel bir kent, zeytin kültürünü
el birliği ile yaşatmalıyız.
Sinop zeytini konusunda kongrede sunduğumuz bilgiler,
Kongre Düzenleme Kurulu tarafından basılacak Kongre Bildiri Kitabında
yayımlanacak. Yayınlandıktan sonar Valilik, Belediye Başkanlığı, Kültür ve
Turizm Müdürlüğü ile paylaşacağız.
Ayrıca bir bilgiyi daha paylaşmak istiyorum, sunduğumuz bu
bildiriyi, Betül Hanım ile birlikte, uluslararası bir dergide makale olarak
yayınlamayı düşünüyoruz. Projenin bilimsel tarafını gerçekleştirdik. Sinop için
hayırlı olsun. Hazırlık aşamasında ekibimize yardımcı olan Sinoplulara, Sinop
yerel basınımızın temsilcilerine çok teşekkür ediyorum, hepsine sevgi ve
selamlarımı iletiyorum” dedi.
‘Zeytin 5000-6000 yıldır kullanılmaktadır’
Daha sonra, Doç. Dr. Betül Bakır : “Sunumun önsözünü
sizlerle de paylaşmak yerinde olacaktır” dedi:
Sinop uygarlıklar beşiği Anadolu’nun en kuzeyinde yer alan
ve Karadeniz’in tek doğal liman kentidir.
M.Ö.8. yüzyılda Miletli koloni grubunun buraya yerleşerek
Sinope adını vermeleri, zeytin üretimi ve ticaretini desteklemektedir. Yazılı
ve arkeoloji kaynaklarına göre zeytin, 5000- 6000 yıldır kullanılmaktadır.
Zeytinin ve ağacının taşlaşmış fosillerine dayanarak arkeologlar Akdeniz’de
M.Ö.37. 000’lere kadar vardığını tarihlendirmektedir. Bu bağlamda dönemin petrol
vasfındaki zeytin ve zeytinyağının,koloni ticaretlerinde başlıca ihracat
ürünleri arasında olması antic dönemlerde Sinop ve çevresini zeytin üretimine
teşvik etmiştir.
Kaynaklarda Sinop Limanı, Yunan Kolonileri ve Roma Döneminde
zeytin yetiştirilen bölgelerin en doğusundaki sınırı ve ihracat merkezi olarak
nitelendirilmekteydi. Strabon, Kızılırmak Deltası’nın doğusundan Kastamonu ve
Sinop çevresini içeren bölgeden bahs ederken “zeytin ağaçları ile kaplı
ülke”demekteydi.
Karadeniz’de mikro klima özelliğe sahip Sinop ve civarında
50 000- 150 000 arasında zeytin ağacının var olduğu istatistiklerde yer alsa da
günümüzde bu sayının arazilerin büyük oranda yapılaşmaya terk edilmesiyle
azaldığı tahmin edilmektedir.
Ülkemizde zeytin türleri, bu günün zeytin ağacının kökenleri
sayılan “olea europaea” olarak adlandırılmıştır.Avrupa kökenli yağ oranı yüksek
zeytinden türemiştir. Sinop Samsun ve Kastamonu civarında yöreye has yemeklik
zeytin üretimine ağırlık verilmiş, ancak bunun %2 gibi çok küçük bir oranında zeytinyağı
üretimi, evlerde kısıtlı imkanlarla küçük teknelerde çıkarılarak ihtiyacı
karşılamıştır.
Günümüzde özellikle Sinop şehrinde zeytin ağaçları yok
olmuş,Gerze, Ayancık, Boyabat gibi ilçelerde ve kırsal kesimde düşük
popülasyonda zeytin ağaçları ile varlığını sürdürmektedir.
Çalışmamaızda Sin op’ta zeytin ve zeytinyağı kültürü
tarihsel boyutu ile ele alınarak, son yıllarda yore halkının bu konudaki görüş
ve uygulamalarından örnekler verilecektir.
Sunum Önsözünü, BİLKE Yönetim Kurulu ve Sinoplularla
da paylaşmak istedim. Biliyorsunuz Sinop zeytini eski değerine kavuşsun,
yeniden canlansın istiyoruz. Bunun için Belediyemizin aşılama alanına dikilen
zeytin ağaçlarının aşılaması gündemimizde.
‘Yanımızda zeytin fideleri de getirmeyi hedefliyoruz
Bahar mevsiminde uygun bir takvimde Sinop’a gelmeyi
planlıyorum.Çalışmayı, aşılamada yardımcı olacak profesyonel bir arkadaşımla
yürüteceğiz. Yanımızda zeytin fideleri de getirmeyi hedefliyoruz. Öncelikle
aşılama alanındaki zeytinlerin aşılamasını yapacağız. Daha sonra derneğin email
adresine, telefon numaralarını ve adres bilgilerini veren zeytin sahiplerinin
ağaçlarının aşılamasını yapmayı planlıyoruz. Üniversitede görevliyim, çalışma
takvimi konusu beni zorlasa da, özen göstereceğim. Dilerim, Sinop zeytin
ağaçları eski ününe kavuşur, çalışmalarımız bunun için, Tüm Sinoplulara sevgi
ve selamlarımı iletiyorum” dedi.
İlk toplantı Sinop BİLKE’de
Sinop Bilim Kültür
Eğitim Derneği (BİLKE) Ayşe Yaşar
Sarıkaya ise konu ile ilgili olarak
yaptığı açıklamada, “Proje, Akademisyenlerimiz, Bilke ve Belediye Başkanlığı
ortaklığında Ağustos ayında başlamıştı. İlk aşamada, Derneğimiz arşivinde
bulunan konu ile ilgili belge, bilgi ve dokümanlar hocalarımızla paylaştık.
Konu ile ilgili ilk toplantıyı dernekte gerçekleştirdik.
‘Sinop zeytin ağaçlarının araştırması yapıldı’
Sinop zeytini ve zeytinyağı üretimini bilen, ailenin en son
temsilcilerini bulduk. Hocalarımız, dernek yönetim kurulumuz, Sinop’ta zeytin
üretiminin son temsilcileri ve konu hakkında bilgi sahibi olanlar dernekte
toplantı yaptık. Sinop’ta yetişen zeytin türleri tespit edildi. Sinop eski
yerli Sinop zeytin ağaçlarının araştırması yapıldı. Akademisyenlerimiz, arsa,
arsa, karış karış, köy köy sahada eski Sinop zeytinlerini aradılar. Tespit edilen
zeytin ağaçlarını kaydettiler.
Eski Sinop zeytininin bulunması çok önemliydi. Yaşatılması
için aşılama gerekiyordu. Hocalarımızla birlikte değerlendirilmeler yapıldı ve
süreç planlandı. Sonraki aşamada, Sinop Belediyesi Sinop Zeytini Aşılama Alanı belirledi
ve alana zeytin ağaçları dikildi. Projenin Akademisyenlerimiz tarafından
Uluslararası Kongrede sunumu gerçekleştirildi. Bundan sonra, aşamaların
planlandığı gibi sürmesini hedefliyoruz.
Hocalarımıza, Sinop’u uluslararası düzeyde temsil ettikleri
ve projenin başından beri öz verili çalışmaları için Yönetim Kurulu ve tüm
Sinoplular adına teşekkür ediyorum. Projenin Sinop’a hayırlı olmasını
diliyoruz” dedi.
Haber Merkezi